Over het project
‘Primum non nocere’ – Vooreerst niet schaden: het basisprincipe van alle zorgverlening, zo oud als Hippocrates. Maar wat als mijn pensioengeld dat wél doet? Wat als dat geld geplaatst wordt in investeringen die gezondheid en mensenrechten schenden? Deze bedenking vormde de kiem voor dit project.
Lees hier het volledige rapport (pdf, 400KB)
Het werd een boeiend veldonderzoek. Wat zit er zoal in portfolio’s van de gangbare pensioenproducten van zelfstandige zorgverleners? Hoe komt het dat hier zoveel investeringen in zitten die in strijd zijn met de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (1) van de VN? Waarom wordt nog steeds pensioengeld geïnvesteerd in fossiele brandstoffen, in bedrijven die wapens produceren of die regenwoud kappen? Is het mogelijk om een pensioenproduct samen te stellen dat 100% duurzaam en sociaal investeert?
Onderweg leerden we waarom duurzaam pensioen nog niet de regel is.
Een eerste opmerkelijke vaststelling was dat heel wat van de huidige wetten en regels het moeilijker maken om voor duurzaam te kiezen. De huidige regelgeving werkt kortetermijndenken in de hand, bekrachtigt kuddegedrag en hanteert een enge visie op risico waardoor veel grote risico’s in de reële wereld (bijvoorbeeld klimaatrisico) niet automatisch beschouwd worden als een financieel risico.
Een andere grote constante: iedereen wijst naar de anderen. Niemand heeft het gevoel dat hij/zij echt mee verantwoordelijk is voor het probleem en dus ook niet voor de oplossing.
Het goede nieuws? Tijdens dit project zagen we hoe een kleine groep gemotiveerde burgers veel in beweging kan zetten. Sommige van de aanbieders reageerden al na enkele mails van hun klanten via het platform ‘Duurzaam Pensioen’. Als burger ben je dus niet zomaar veroordeeld tot wachten op een trage overheid of op financiële instellingen die kortetermijnwinst boven duurzaam rendement op de lange termijn plaatsen.
Wat we ook leerden is dat ook binnen de financiële instellingen mensen ijveren voor meer maatschappelijke verantwoordelijkheid. De druk vanuit betrokken klanten is heel belangrijk om hen meer slagkracht te geven.
Verschillende van de bestaande aanbieders toonden zich gevoelig voor de logica van onze vraag en schakelden een versnelling hoger in de richting van een duurzaam portfolio. Sommigen hebben tijdens het verloop van het project al wezenlijke stappen gezet en zijn geëngageerd om deze weg verder te zetten.