Open brief aan de pensioenbeheerders

Beste beheerders van ons pensioengeld, 

Ons hele werkende leven vertrouwen velen van ons een groeiende som pensioengeld aan jullie toe. Sommigen begonnen daarmee in een tijd waarin ‘duurzaamheid’ nog even exotisch klonk als ‘quinoa’. Die tijden zijn gelukkig veranderd.

De meeste mensen kiezen een onderkomen voor hun pensioengeld op basis van vertrouwen in hun werkgever, hun bankier of verzekeringsmakelaar. Maar hoe meer we naar de effecten van de investeringen met ons pensioengeld kijken, hoe meer dat vertrouwen geschaad wordt. Vandaag investeren bijna alle pensioenproducten in onder andere fossiele brandstoffen. Die investering rendeert misschien op korte termijn, maar legt een bom onder onze toekomst. En laat een leefbare toekomst nu net de bedoeling zijn van pensioengeld. Dat geld moet renderen, zeker. Maar niet enkel financieel, ook maatschappelijk. Wat hebben we aan een goed rendement, als het onze toekomst in gevaar brengt? 

Wij Belgen hebben samen 150 miljard euro pensioengeld bijeengespaard in de tweede en derde pijler: onze eigen spaarpot, als aanvulling bij het wettelijke eerstepijlerpensioen. Samen zijn we dus bijzonder rijk. Met dat pensioengeld en met ons vertrouwen worden obligaties en aandelen gekocht. Via die weg zijn we allemaal kredietverlener en zelfs mede-eigenaar van bedrijven. Sommige daarvan bedreigen rechtstreeks de toekomst van de volgende generatie gepensioneerden. Dat houdt toch geen steek?

Toen huisarts Anneleen De Bonte in 2014 - in de lijn van de eed van Hippocrates “bovenal niet schaden” - een duurzaam onderkomen voor haar pensioengeld zocht, kwam ze van een kale reis thuis. Er bestond geen voldoende ethisch en duurzaam verantwoord pensioenfonds voor zorgverleners. De paradox was pijnlijk: als arts zette ze zich dagelijks in om zorg te dragen voor een gezonde toekomst, terwijl het geld dat daarmee opzij gezet werd, net het tegenovergestelde deed. Drie jaar later gaat het nog steeds erg traag. Gesteund door FairFin bleef De Bonte zoeken naar een duurzaam pensioenproduct voor zorgverleners. Er volgden boeiende gesprekken met financieel beheerders, aarzelende stappen, hindernissen en deuren op een kier. 

Wij pleiten voor het toetsen van alle pensioeninvesteringen aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) van de Verenigde Naties. Om dit mogelijk te maken, moeten zowel beleidsmakers als financieel beheerders van koers veranderen. Zowel de gewoonten als de regels van vandaag maken het in de praktijk vaak lastig om een duurzame optie te kiezen. De kortste weg naar de snelste winst haalt het van bedachtzaamheid en duurzaamheid. Veel grote risico’s in de reële wereld (schade aan de gezondheid van mensen, ernstige milieu- en drinkwatervervuiling, klimaatrisico, ...) worden niet automatisch gezien als een financieel risico. Bovendien is er een gebrek aan transparantie: het is als klant erg moeilijk te achterhalen waar je geld zit. Heel wat mensen die uit solidariteit een sms stuurden voor baby Pia zouden vast protesteren als ze wisten dat hun eigen pensioengeld naar Novartis vloeit, het bedrijf achter het onmenselijk dure medicijn.

FairFin wil de campagne Duurzaam Pensioen verbreden van zorgverleners naar iedereen die op één of andere manier aan pensioenopbouw doet. Als burger zijn wij allemaal aandeelhouder. Wij willen onze stem gebruiken om samen met jullie, pensioenbeheerders, impact te hebben op de bedrijven die we met ons geld financieren. Tijd om ons vertrouwen terug te winnen.

Ondertekenaars:

Annelies Moons, radiopresentatrice
Benny Vandendriessche, filmmaker
Dominique Van Malder, TV-maker
Steven Vromman, Low Impact Man
Jonas Geirnaert, TV-maker
Els Lauriks, coördinatrice FairFin
Dirk Tieleman, gepensioneerd TV-presentator
Julie Mahieu, TV- en reportagemaakster
Joris Hessels, TV-maker
Anneleen De Bonte
Lieven Scheire, TV-maker
Lieven Gheysen, comedian-mentalist ‘Gili’
Jan Hautekiet, gepensioneerd radiopresentator
Sien Volders, auteur
Nic Balthazar TV- en filmmaker
Sam De Graeve Woestijnvis/Borgerhoff&Lamberigts
Bert Gabriëls comedian, TV-maker
Martine Prenen presentatrice, journaliste